close

上次報告後,一直想整理老師提示的意見。

經過忙翻了的四月,終於有空寫一篇小文了! (擦汗)

 

古希臘悲劇、索福克里斯(Sophocles)的《伊底帕斯王》容有多種詮釋,

現在要探討的是法國學者Jean-Pierre Vernant提出的「代罪羔羊」論。

其主張:

古遠的時代,作為代罪羔羊的不只是動物,也以人為犧牲。

須要代罪羔羊的時機通常是社群遭遇危機時(如瘟疫)。

人們會公選社群中的「汙者」(如罪犯)作為代罪羔羊。

經過一陣嚴酷的折磨後,將代罪羔羊逐出社群,

象徵社群從此被淨化。

 

何以伊底帕斯符合代罪羔羊的形象呢?

以下我分述幾大理由,有些段落援引希臘文,

英文翻譯出自我手,主要參照下列讀本的索福克里斯部分:

JACT, A World of Heroes:Selections from Homer, Herodotus and Sophocles.

Cambridge University Press, 1979.

翻譯後,並非工整的一行希臘文對一行英文,

有時會調整句的順序。

之所以選取這些段落,是因為在我的報告中就以它們為例。

當然另外還有許多可做論據的句子,全部悲劇中俯拾皆是。

 

1.本身就是莫大的危險源。

(1)個性衝動、傲慢、不敬神

(line 380-407)

[Oedipus對老先知Tereisias誇耀自己解開Sphinx的謎;

又質疑Tereisias謀反]


ὦ πλοῦτε καὶ τυραννὶ καὶ τέχνη τέχνης
ὑπερφέρουσα τῷ πολυζήλῳ βίῳ,
ὅσος παρ᾽ ὑμῖν ὁ φθόνος φυλάσσεται,
εἰ τῆσδέ γ᾽ ἀρχῆς οὕνεχ᾽, ἣν ἐμοὶ πόλις
δωρητόν, οὐκ αἰτητόν, εἰσεχείρισεν,
ταύτης Κρέων ὁ πιστός, οὑξ ἀρχῆς φίλος,
λάθρᾳ μ᾽ ὑπελθὼν ἐκβαλεῖν ἱμείρεται,
ὑφεὶς μάγον τοιόνδε μηχανορράφον,
δόλιον ἀγύρτην, ὅστις ἐν τοῖς κέρδεσιν
μόνον δέδορκε, τὴν τέχνην δ᾽ ἔφυ τυφλός.


O wealth and sovereignty and skill of skill
which surpass in the competitive life,
that the jealousy guards beside you,
if because of this rule, which the city,
not asked, it would entrust as a gift to me,
Kreon isn’t a faithful friend from the beginning,
having entrapped secretly, he desires to throw me out,
having engaged secretly with such scheming imposter,
whom a deceiving beggar that looks upon in the profits alone,
and he was born blind in his skill.

 

ἐπεί, φέρ᾽εἰπέ, ποῦ σὺ μάντις εἶ σαφής;
πῶς οὐκ, ὅθ᾽ ἡ ῥαψῳδὸς ἐνθάδ᾽ ἦν κύων,
ηὔδας τι τοῖσδ᾽ ἀστοῖσιν ἐκλυτήριον;
καίτοι τό γ᾽ αἴνιγμ᾽ οὐχὶ τοὐπιόντος ἦν
ἀνδρὸς διειπεῖν, ἀλλὰ μαντείας ἔδει:
ἣν οὔτ᾽ ἀπ᾽ οἰωνῶν σὺ προυφάνης ἔχων
οὔτ᾽ ἐκ θεῶν του γνωτόν: ἀλλ᾽ ἐγὼ μολών,
ὁ μηδὲν εἰδὼς Οἰδίπους, ἔπαυσά νιν,
γνώμῃ κυρήσας οὐδ᾽ ἀπ᾽, οἰωνῶν μαθών:

 

Tell! Tell! How are you clear as a prophet?
When the rhapsodist there was a dog (i.e. Sphinx),
How didn’t you who must reveal say something to the citizens?
Although it wasn’t the job of a passerby to converse
the riddle, but it needed prophetic power.
Which you didn’t bring to light whereas you hold either from
omen or from the gods who must know: Having come,
I Oedipus who know nothing stopped her, having found answer
in my mind while I didn’t learn out of omen.

 

ὃν δὴ σὺ πειρᾷς ἐκβαλεῖν, δοκῶν θρόνοις
παραστατήσειν τοῖς Κρεοντείοις πέλας.
κλαίων δοκεῖς μοι καὶ σὺ χὠ συνθεὶς τάδε
ἀγηλατήσειν: εἰ δὲ μὴ 'δόκεις γέρων
εἶναι, παθὼν ἔγνως ἂν οἷά περ φρονεῖς.

 

Whom you indeed attempt to throw out, you seeming to stand
Near by the throne for the benefit of Kreon .
You seem to me weeping and having plotted these things
you shall purge out of the land. If you don’t seem to be old,
having suffered you would realize what kind of things you are thinking.

 

(2)他弒父娶母的不幸命運,汙染了城邦

 

(3)權力過大,在悲劇搬演的脈絡:「雅典民主社會」中,

「權力過大」容易招忌,加以他又是積極又自滿的統治者,

使其招來疑忌

 

2.伊底帕斯自戕,之後成為「污者」。

 

(line 1384-1391)

τοιάνδ᾽ ἐγὼ κηλῖδα μηνύσας ἐμὴν
ὀρθοῖς ἔμελλον ὄμμασιν τούτους ὁρᾶν;
ἥκιστά γ᾽ἀλλ᾽ εἰ τῆς ἀκουούσης ἔτ᾽ ἦν
πηγῆς δι᾽ ὤτων φραγμός, οὐκ ἂν ἐσχόμην
τὸ μὴ ἀποκλῇσαι τοὐμὸν ἄθλιον δέμας,
ἵν᾽ ἦ τυφλός τε καὶ κλύων μηδέν: τὸ γὰρ
τὴν φροντίδ᾽ ἔξω τῶν κακῶν οἰκεῖν γλυκύ.

Having revealed such misfortune,
Was I about to see straight these things with my own eyes?
Not in least. But I was the blocking of the source of hearing
through my ears, I didn’t hold back not to lock away
my wretched bodies, may I be blind and hear nothing:
For it’ s sweet for the thought to live outside the misfortunes.

 

3.文本中其他處顯示,他人可以轉移不幸給伊底帕斯,但伊底帕斯不能移轉予他人。

4.伊底帕斯被逐出底比斯城邦。

5.悲劇一開始,神諭就表示:放逐殺死Laius者,始可解除底比斯的瘟疫。

因此放逐伊底帕斯,有淨化城邦的作用。

 

綜上,伊底帕斯的個性及命運,本身就是不幸之源頭。

加上他的權勢,

(位極人君,甚至把自己當作神→根據:悲劇開頭伊底帕斯的「俯視」)

其對於民主社會的雅典(觀看悲劇者、讀者)亦是負面價值。

故成就了他悲慘的結局。

 

另外順帶提一下佛洛伊德「伊底帕斯情結」的原悲劇出處。


(line 980-983)

[Jokaste寬慰Oedipus]


σὺ δ᾽ εἰς τὰ μητρὸς μὴ φοβοῦ νυμφεύματα:
πολλοὶ γὰρ ἤδη κἀν ὀνείρασιν βροτῶν
μητρὶ ξυνηυνάσθησαν. ἀλλὰ ταῦθ᾽ ὅτῳ
παρ᾽ οὐδέν ἐστι, ῥᾷστα τὸν βίον φέρει.

Don’t be afraid in the marriage with your mother:
Because many men were lulled to sleep in dreams
of mortals by his mother. But these things are meaningless
to him, do bear the life best. 

 

在原來悲劇的脈絡中,伊底帕斯的母親、亦是其妻子Jokaste講述這段話時,

是用半安慰、半玩笑的語氣,因其那時仍不知道伊底帕斯就是自己的兒子。

為了寬慰一直為神諭所惱的伊底帕斯,所出的戲謔語。

 

最後,想分享一個觀點「悲劇都帶有政治意涵」:

古希臘悲劇起源,其難以查考確切時點,

但確定的是悲劇出現在雅典。

現存幾乎所有的悲劇,都是為了在雅典城邦中搬演的。

演出悲劇的時機、演出前後的政治儀式,

本身就提示了悲劇與「當代雅典」必然在某層次上連結。

雖然悲劇的主題都是久遠的神話,

但悲劇作家如何「重新講述」神話,

就帶有作家本身的關懷。

古希臘悲劇之研究,常探討悲劇與雅典社會的關係。

例如伊底帕斯王刺瞎雙眼後,從底比斯被放逐,

在另一部悲劇中,他流浪到了雅典。

歷史上,「雅典」和「底比斯」一直是互相競逐的城邦,

因而在雅典搬演的悲劇,通常將底比斯描述成「萬惡歸之」的淵藪。

arrow
arrow
    全站熱搜
    創作者介紹
    創作者 wahahagogo1989 的頭像
    wahahagogo1989

    wahahagogo1989

    wahahagogo1989 發表在 痞客邦 留言(0) 人氣()